Executive Summary
De Nederlandse arbeidsmarkt staat op een cruciaal kruispunt. Terwijl acute infectieziekten (zoals griep) verantwoordelijk blijven voor frequente, kortdurende uitval, wordt de zware financiële last veroorzaakt door psychische aandoeningen en chronische welvaartsziekten.
Het verzuim verschuift van somatisch naar psychisch en van acuut naar chronisch. Dit rapport, gebaseerd op data van RIVM, CBS en TNO, schetst de impact van deze verschuiving.
Het Epidemiologisch Landschap
Psychische klachten zijn de nieuwe volksziekte nummer één en de grootste bedreiging voor duurzame inzetbaarheid. Meer dan 4 op de 10 Nederlanders ervaart angst- of depressiegevoelens. Vooral onder vrouwen (20,8%) en mannen (17,3%) leidt psychische vermoeidheid vaak tot langdurige uitval.
Hoewel incidenten vaak op latere leeftijd optreden, worden de risicofactoren (hoge bloeddruk, cholesterol) al opgebouwd tussen de 35 en 54 jaar. Dit leidt tot een sluimerend risico binnen uw personeelsbestand.
Bij werknemers boven de 55 jaar is het hebben van slechts één aandoening zeldzaam geworden. Multimorbiditeit (het hebben van 2+ chronische ziekten) maakt re-integratie complexer en trager.
De Causale Rol van Leefstijl
Ongezond gedrag is verantwoordelijk voor bijna 20% tot 40% van de totale ziektelast. Dit biedt echter ook kansen: dit deel is in theorie vermijdbaar door interventie.
- Roken: Nog steeds de grootste oorzaak van vermijdbare sterfte.
- Voeding: Directe link met diabetes type 2 en obesitas.
- Bewegingsarmoede: Verhoogt risico op hart- en vaatziekten.
- Alcohol: Problematisch gebruik wordt vaak onderschat.
- Psychosociale Arbeidsbelasting (PSA): Werkdruk en werk-privé balans.
Leeftijdsdynamiek op de Werkvloer
Ziekte manifesteert zich niet uniform. Er is een duidelijke tweedeling zichtbaar:
Jongvolwassenen (18-35 jaar): Mentale Crisis
In deze groep komen angst, depressie en burn-out het meest voor. 1 op de 4 werknemers tot 34 jaar ervaart burn-outklachten. Oorzaken zijn prestatiedruk, financiële onzekerheid en sociale media.
Middelbare Leeftijd (45-65 jaar): Fysieke Last
Hier verschuift het zwaartepunt naar somatische aandoeningen zoals diabetes type 2 en cardiovasculaire risico's. Verzuimfrequentie daalt, maar de verzuimduur stijgt aanzienlijk.
Financiële Impact 2024
Een gemiddelde verzuimdag kost een werkgever inmiddels € 405,-. Dit bedrag is opgebouwd uit meer dan alleen loon.
| Kostencomponent | Bedrag (gemiddeld) | Toelichting |
|---|---|---|
| Loondoorbetaling | € 153,- | Wettelijke doorbetaling bij ziekte. |
| Kosten voor vervanging | € 191,- | Inhuur, uitzendkrachten of overwerk collega's. |
| Omzetverlies | € 43,- | Gemiste productie of dienstverlening. |
| Arbo & Begeleiding | € 18,- | Bedrijfsarts, HR-tijd en administratie. |
| Totaal per dag | € 405,- | Per zieke werknemer |
Bron: Sazas / MKB Servicedesk berekeningen op basis van CPB en CBS data.
De 'Burn-out' rekening
Een enkele werknemer met een burn-out kost een werkgever naar schatting € 60.000,- door een gemiddelde verzuimduur van 290 dagen.
Conclusie & Strategie
De werkgever kan niet langer passief toekijken; preventie is een economische noodzaak geworden. Effectief beleid richt zich op:
- Vroegtijdige signalering van mentale stress bij jongeren.
- Faciliteren van medische interventies bij leefstijlziekten (diabetes, obesitas).
- Ondersteuning in werk-privé balans.
MedVitalis ondersteunt werkgevers in deze transitie, niet alleen als adviseur, maar als Uw Medisch Strateeg die curatief ingrijpt waar nodig.